RESZEL

Uważany jest za najładniejsze miasto Warmii. Spośród innych wyróżnia go lokalizacja oraz urok. Zamek biskupi, wyniosła fara, gotyckie mosty, świetnie zachowany zespół staromiejski – to tylko najważniejsze jego atrakcje. Turystów urzeka także zastygłym na uliczkach klimatem średniowiecza.

Miasto nie jest duże, liczy niespełna 5 tys. mieszkańców. Leży na północno-zachodnim skraju Pojezierza Mrągowskiego, na niewielkim, ale stromym wzgórzu, przy którym płynie rzeczka Sajna, zwana także Izerą albo Cyną. Od XIII w. nierozerwalnie złączone było z Warmią. Stanowiło ulubioną rezydencję biskupów i główny ośrodek rzemiosła artystycznego w księstwie. Mimo powiązań przeszłości podczas ostatniej reformy administracyjnej Reszel wyłączono spomiędzy innych warmińskich gmin i przypisano do powiatu kętrzyńskiego.

DZIEJE

Wzgórze miejskie zostało zasiedlone przez plemię Prabałtów już przed 2 tys. lat. Jego dogodne położenie i naturalne warunki obronne sprzyjały zachowaniu ciągłości osadniczej. Z upływem wieków stara osada przekształciła się w obronny gród plemienia Bartów, zwany Reslem. W 1241 r. Terra Resla zawładnęli Krzyżacy, którzy na miejscu grodu wznieśli drewnianą strażnicę.

Zameczek był dwukrotnie niszczony w czasie powstań pruskich (1242 i 1262) i dwukrotnie odbudowywany ze zgliszczy. Ziemia reszelska już w 1254 r. stała się częścią składową dominium warmińskiego, lecz z uwagi na bunty Prusów biskupi przejęli ją we faktyczne władanie w 1273 r. Zamek zaś Krzyżacy oddali im jeszcze później, przed końcem XIII w. […]

ZWIEDZANIE

Stare miasto wraz z zamkiem zajmuje plateau niewielkiego wzgórza. Wschodnie i południowe stoki wzniesienia są dość wysokie i stromo opadają ku płynącej poniżej rzeczce. Z pozostałych stron stoki są niższe i łagodnej pochyłe. Po północnej i wschodniej stronie wzniesienia ciągną się szerokie przedmieścia z końca XIX i XX w. o rozproszonej zabudowie. U zachodniej granicy miasta schodzą się szosy z Lidzbarka i Biskupca, a w jego zachodniej części drogi z Korsz i Kętrzyna. Wszystkie te trasy łączy główna ulica przejazdowa, ul. Warmińska, przecinająca północne przedmieście. Na wzgórze prowadzą: od zachodu ul. Podmiejska oraz Wojska Polskiego, a od wschodu ul. Mazurska. Dworzec PKS znajduje się na północnych przedmieściach, przy ul. Kolejowej. Wszystkie atrakcje Reszla skupiają się na tak niewielkim obszarze, iż można je obejść wokół w pół godziny. Ale aby dobrze się z nimi zapoznać, trzeba poświęcić na zwiedzanie przynajmniej pół dnia.

Zamek biskupi jest nie tylko perłą średniowiecznej architektury obronnej, ale i jedną z ikon Warmii. Jego charakterystyczną sylwetkę publikuje niemal każde wydawnictwo promocyjne regionu i województwa. Budowę murowanej rezydencji w miejscu krzyżackiej strażnicy zainicjował w 1350 r. biskup Jan z Miśni. Ponieważ często w okolicę docierały zagony litewskie, budowniczowie większy nacisk położyli na walory obronne budowli, niż na jej funkcje mieszkalne. Do 1400 r. wyrósł czworobok wysokich kurtyn otaczających dziedziniec. Jego północno-zachodnie naroże wzmocniono potężną wieżą zabezpieczającą wjazd od strony miasta. Początkowo w obrębie murów stały dwa budynki mieszkalne (skrzydła), z wysokimi dachami osłoniętymi ozdobnymi szczytami. W XV w. czworobok zabudowy dopełniły kolejne skrzydła: zachodnie i północne. Były one nie tylko mniejsze od domu głównego, ale i niższe od kurtyn, toteż nakrywały je dachy pulpitowe (jednospadowe). Ok. 1505 r. z polecenia biskupa Łukasza Watzenrode zamek otoczono dodatkowym potężnym murem zewnętrznym z narożnymi bastejami i oddzielono od miejskiej zabudowy fosą. [...]

AUTOR: PIOTR SKURZYŃSKI - Dziennikarz, pisarz i mediewista, autor kilkunastu publikacji turystycznych i popularyzatorskich. Na co dzień realizuje się jako pracownik samorządowy, ale jego pasją są zamki i literatura piękna. Pokłosiem tej pasji jest kilkanaście nagród w konkursach literackich, eseje i opowiadania opublikowane w Toposie i antologiach pokonkursowych oraz potężny maszynopis publikacji o zamkach w Polsce.
Dotychczasowe publikacje:
Ziemia Chełmińska
Zamki ziemi chełmińskiej
Zamki Kaszub i Pomorza Środkowego
Zamki nad Dolną Wisłą

Opublikowano za zgodą Wydawnictwa Region
ul. Goska 8, 81-574 Gdynia

REKLAMA

opublikowano: 2013-10-26, © Krzysztof Majcher,

238

ostatnie artykuły z tego działu:

• Zamek reszelski i jego historia
• Święta Lipka
• Rezydencja archiprezbitera w Reszlu – Sześć wieków historii
• Na ratunek kapliczkom
• Bezławki … ocalić od zniszczenia
• Polskie cittaslow. Reszel.
• Szlakiem turystycznych atrakcji Reszla
• Do... czterech razy sztuka
• Pałac w Łężanach k/Reszla
• Most gotycki z XIV w.
• dalej...